FONTENOY LE CHÂTEAU

Op deze plek wil ik graag iets meer vertellen over mijn woonplaats Fontenoy le Château. 
Eens een belangrijke stad, met een rijke geschiedenis. Het worden geen uitgebreide verhalen, maar wel wat belangrijke wetenswaardigheden, die ik in de loop van de tijd op deze pagina  zal verzamelen.

Toen de bisschoppen van Toul aan het begin van de elfde eeuw besloten en versterkte toren te bouwen om de belangrijke doorgang van de rivier de Coney, die het stroomgebied van de Saône met dat van de Moezel verbindt te beschermen, was dit tevens het begin van Fontenoy le Château In de loop van de tijd werd het kasteel uitgebreid.

Tijdens de 30 jarige oorlog, werd in 1635 het kasteel en een groot gedeelte van de stad vernietigd.

Fontenoy krabbelde er langzaam aan weer bovenop en ontwikkelde zich tot een belangrijke stad.

Dankzij de uitgestrekte bossen in de omgeving, die voor de brandstof, en de rivier de Coney, die voor waterkracht zorgde, ontstond een belangrijke ijzerindustrie in de omgeving.  ( zie ook foto hier onder)

Eind negentiende, begin twintigste eeuw werd Fontenoy bekend door zijn borduurwerk, dat over de hele wereld aftrek vond en een belangrijke plaats in nam op de grote beurzen in Parijs. Op het hoogtepunt, waren er zo'n 500 borduursters aan het werk, die veelal vanuit huis werkten.

Helaas is het kasteel vervallen tot een ruïne en alleen een museum herinnert nog aan de eens zo belangrijke industrie

                                                                                         La Manufacture


TOUR DES LOMBARDS

De Tour des Lombards werd in de 14e eeuw gebouwd, als onderdeel van een stadsmuur die de stad moest beschermen. In de 16e  eeuw werd hij door de Lombarden in gebruik genomen als bank. De Lombarden waren  Italiaanse geldwisselaars en bankiers, die hun werkterrein  en invloed over heel Europa hadden verspreid. Denk aan de Nederlandse naam “Lommerd”. Fontenoy was een belangrijk centrum van handel in die tijd.

Tijdens de 30 jarige oorlog werd de stad in 1635 voor het grootste gedeelte vernietigd. De toren werd gespaard en in gebruik genomen als gevangenis tot het midden van de 20e eeuw.

Toen de laatste gevangene was vertrokken is de cipier nog een tijdje  met zijn geit in de toren blijven wonen. De toren werd toen door de bewoners ook wel “La Bique” genoemd. Een  Frans woord  voor geit.

EGLISE SAINT MANSUY

De kerk werd tussen 1450 en 1480 gebouwd op de grondvesten van een Romaans gebouw uit het begin van de 11e eeuw. Tijdens de dertig jarige oorlog (1618-1648) werd Fontenoy zwaar getroffen. De kerk werd grotendeels vernield en de bevolking werd gedecimeerd. In de 19e eeuw maakte Fontenoy mede dankzij het borduurwerk dat in binnen en buitenland aftrek vond een grote bloei door. Dankzij de vrijgevigheid van de bevolking kwam er geld beschikbaar voor de restauratie van de kerk. Er werd speciaal een steengroeve geopend (La fosse le loup) om stenen in dezelfde kleur als de oude te kunnen hakken, maar ook werden er stenen van de ruïne van het kasteel gebruikt.

Opmerkelijke elementen van de kerk zijn de zuidelijke toegangspoort, de preekstoel en de doopvont .
Uniek voor Frankrijk is het ronde altaar dat van een molensteen is gemaakt.























De doopvont, die al vijf eeuwen in gebruik is.

LA CHAPELLE DE LA VIERGE DU BOIS BANNY

Toen bosarbeiders in de 16e eeuw in de bossen rond Fontenoy le Château aan het werk waren,vonden ze een Maria beeldje in de holte van een oude eik. Toen ze 's avonds naar huis terug keerden, namen ze het beeldje mee en brachten het naar de kerk in Fontenoy.

Toen ze de volgende dag hun werk op dezelfde plek voortzetten, bleek, dat het Maria beeldje weer was terug gekeerd. Ze brachten het nog een paar keer naar de kerk, maar telkens vonden ze het beeldje weer in de oude boom terug. Het was voor de bewoners van het dorp wel duidelijk, dat Maria hiermee een boodschap af wilde geven, en ze besloten ter plekke een kapel te bouwen. De kapel werd al gauw bezocht door pelgrims, die met hun noden en wensen bij Maria kwamen. Ook nu nog komen mensen regelmatig iets in een schriftje schrijven, dat in de kapel ligt, in de hoop, dat Maria zal helpen.

 De kapel is afgebrand tijdens de dertig jarige oorlog( 1618-1648) Herbouwd en opnieuw vernield tijdens de Franse revolutie (1789-1799).

CANAL DE L'EST



Het Canal de L'Est is tussen 1874 en 1887 gegraven om de Moezel bij Nancy met de Saône bij Corre met elkaar te  verbinden. Hierdoor ontstond er een waterweg van de Maas tot aan de Middellandse Zee.

Met de beperkte hulpmiddelen van die tijd, moet het een zware klus geweest zijn, vooral daar waar door enorme rotspartijen gegraven moest worden. Dit was o.a in Fontenoy le Château het geval. Er moest regelmatig met explosieven gewerkt worden. Hiervoor werden Italiaanse arbeiders aangetrokken die daarin gespecialiseerd waren. Sommigen van hen trouwden met een Frans meisje, zodat er nog een aantal Italiaanse familienamen in Fontenoy voorkomen.

Het kanaal is 439 km. lang en er zijn 152 sluizen gebouwd om het hoogteverschil te overbruggen.

Tot aan de 2e wereldoorlog vond er dankzij de vele industrieën en de bosbouw veel goederenvervoer over het kanaal plaats.

Er vaart nu nog wel een enkele péniche (spits) met vracht over het kanaal, maar momenteel wordt het hoofdzakelijk bevaren door jachtjes, waarvan velen hun weg binnendoor van of naar de Middellandse Zee zoeken.

Sinds 2003 is het kanaal opgesplitst in het Canal de la Meuse en het Canal des Vosges.

Regelmatig worden er meerdere "panden" droog gelegd om onderhoudswerkzaamheden uit te kunnen voeren. Men probeert dit zoveel mogelijk 's winters te doen, maar een enkele keer moet een noodreparatie ook zomers uitgevoerd worden. In dat geval wordt het scheepvaart verkeer een aantal dagen of soms zelfs weken stil gelegd.

De Franse kanalen trekken de nodige avonturiers aan. In de haven van Fontenoy zie je dan ook de meest vreemdsoortige vaartuigen uit alle windstreken afmeren.






CARRIÈRE

In de omgeving van Fontenoy zijn er heel wat steengroeven geweest. Toen de streek zich ontwikkelde, was er veel steen nodig voor de aanleg van wegen en later ook spoorwegen.

Een van de grootste was wel de "Volle carrière" die tot de 70er jaren in bedrijf was. De groeve leverde werk aan zo'n 40 arbeiders die 10 uur per dag 6 dagen per week werkten. Het werk was zwaar en niet zonder gevaar want om de steen los te maken werd gebruik gemaakt van explosieven. Mijn buurvrouw vertelde, dat een oudtante van haar die in een huis tegenover de groeve woonde in haar bed door een groot brok rondvliegend steen werd geraakt en aan de gevolgen overleed. De schippers die met hun schepen  het er naast gelegen  Canal de L'Est bevoeren profiteerden van de groeve en vervoerden het steen door heel noord-oost Frankrijk

NICOLAS GILBERT

Nicolas kwam uit een familie van landbouwers en zijn vader was burgemeester van Fontenoy le Château. Al vroeg ontwikkelde zich bij hem een schrijverstalent en vertrok hij naar Parijs om zijn geluk als schrijver te beproeven. Op twintigjarige leeftijd publiceerde hij zijn eerste roman, die niet veel succes oogstte. Hij nam met een paar van zijn gedichten deel aan de jaarlijkse wedstrijd van de Académie française. Toen hij tot tweemaal toe niet in de prijzen viel voelde hij dat als een vernedering. Net toen hij de juiste contacten gelegd had en een beetje door begon te breken als schrijver, maakte hij een ongelukkige val van zijn paard, waarna hij waanzinnig werd.
Een schedelboring wilde niet helpen en hij  overleed in 1780 op 30 jarige leeftijd in een ziekenhuis in Parijs als gevolg van het doorslikken van een sleutel die in zijn slokdarm was blijven steken. Een roemloos einde voor een man, die als hij wat minder pech had gehad wellicht een succesvol schrijver was geworden.

De onfortuinlijke schrijver heeft in Fontenoy een standbeeld gekregen en jaarlijks wordt er een schrijversfestival georganiseerd, waarbij uiteraard extra aandacht aan Gilbert besteed wordt.